Τι είναι οι «contrails» και γιατί δημιουργούνται
Οι λευκές γραμμές που συχνά παρατηρούμε πίσω από αεροπλάνα, γνωστές ως contrails, προκύπτουν από τη συμπύκνωση των υδρατμών που εξέρχονται από τους κινητήρες. Σε μεγάλα ύψη, όπου η θερμοκρασία είναι πολύ χαμηλή, αυτοί οι υδρατμοί μετατρέπονται σε μικρούς κρυστάλλους πάγου.
Το φαινόμενο είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες, ήδη από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και έχει εξηγηθεί πλήρως από τη μετεωρολογία και την αεροδυναμική. Παρ’ όλα αυτά, αποτέλεσε τη βάση για τη διαμόρφωση των θεωριών περί «χημικών αεροψεκασμών» (chemtrails).
Η θέση της κυβέρνησης των ΗΠΑ και των επιστημονικών οργανισμών
Η EPA απαντά στις θεωρίες
Η Environmental Protection Agency (EPA) των ΗΠΑ, σε πρόσφατη ανακοίνωση και νέα διαδικτυακή σελίδα ενημέρωσης, δηλώνει κατηγορηματικά:
«Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν έχει γνώση προγράμματος που δημιουργεί σκόπιμα ίχνη στον ουρανό για γεωμηχανική ή τροποποίηση του καιρού.»
Η υπηρεσία εξηγεί ότι τα contrails είναι φυσικό φαινόμενο, αποτέλεσμα συμπύκνωσης υδρατμών, και όχι αποτέλεσμα ψεκασμών. Επίσης διευκρινίζει πως δεν υπάρχει κανενός είδους εν εξελίξει πρόγραμμα μαζικών ψεκασμών ή τεστ γεωμηχανικής που να χρησιμοποιεί εμπορικά αεροσκάφη.
Οι διευκρινίσεις της NOAA
Η National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), που εποπτεύει τα προγράμματα μετεωρολογίας και κλίματος στις ΗΠΑ, έχει επίσης δημοσιεύσει έλεγχο γεγονότων (fact-check) όπου διαψεύδει ισχυρισμούς ότι αεροσκάφη απελευθερώνουν χημικές ουσίες για έλεγχο καιρού.
Η NOAA επισημαίνει ότι η τροποποίηση καιρού εφαρμόζεται μόνο σε περιορισμένα, ερευνητικά πειράματα — όπως οι τεχνικές cloud seeding σε συγκεκριμένες περιοχές — και όχι σε εθνική ή παγκόσμια κλίμακα.
Γεωμηχανική: από τη θεωρία στην παρεξήγηση
Η «γεωμηχανική» (geoengineering) αναφέρεται σε τεχνολογίες που θα μπορούσαν θεωρητικά να επηρεάσουν το κλίμα, όπως η ηλιακή ακτινοβολιακή διαχείριση (solar radiation modification).
Αυτές οι ιδέες αποτελούν αντικείμενο ακαδημαϊκής έρευνας — όχι εφαρμοσμένης πολιτικής. Ωστόσο, η αναφορά τους σε δημόσια έγγραφα συχνά δημιουργεί σύγχυση, καθώς συνδέεται εσφαλμένα με θεωρίες μαζικών ψεκασμών.
Γιατί επιμένουν οι θεωρίες των «chemtrails»
Παρά τις επίσημες διαψεύσεις, οι θεωρίες γύρω από τους «χημικούς αεροψεκασμούς» παραμένουν ζωντανές. Η δυσπιστία απέναντι στις κυβερνήσεις, η μισή πληροφόρηση στα κοινωνικά δίκτυα και η σύνδεση των contrails με ασυνήθιστα καιρικά φαινόμενα τροφοδοτούν τη φαντασία.
Επιπλέον, η ιστορική μνήμη παλιών στρατιωτικών προγραμμάτων, όπως το Project Popeye στον πόλεμο του Βιετνάμ, ενισχύει την καχυποψία — παρότι αυτά τα προγράμματα δεν έχουν σχέση με τα σημερινά αεροπορικά ίχνη.
Δεν υπάρχει καμία δημόσια ή επιστημονικά επιβεβαιωμένη απόδειξη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποιούν μαζικούς χημικούς αεροψεκασμούς.
Αυτό που υπάρχει είναι μια διαρκής συζήτηση για την τεχνολογική δυνατότητα γεωμηχανικής και τον ηθικό προβληματισμό γύρω από αυτήν.
Η EPA και η NOAA, με τις πρόσφατες ενημερώσεις τους, επιδιώκουν να ρίξουν φως εκεί όπου η φαντασία και η παραπληροφόρηση έχουν δημιουργήσει σκιά.
Οι γραμμές στον ουρανό είναι ορατές. Οι προθέσεις πίσω τους – λιγότερο. Η αλήθεια βρίσκεται εκεί όπου τελειώνει η φαντασία και αρχίζουν τα δεδομένα.