Πόσο κοστίζει η ασφάλεια σήμερα;
Η εικόνα ενός άνδρα που επενδύει 400.000 δολάρια για να χτίσει μυστικό υπόγειο καταφύγιο δεν είναι πια ταινία επιστημονικής φαντασίας. Αντιθέτως, αποτυπώνει μια τάση που εξαπλώνεται: οι κρίσεις του 21ου αιώνα —πανδημίες, πόλεμοι, ενεργειακά σοκ, οικονομικές καταρρεύσεις— μετατρέπουν την ασφάλεια σε εμπόρευμα.
Η οικονομική πλευρά: Από κονσέρβες έως bunkers
Η αγορά “survival” έχει εκτοξευθεί.
Μια οικογένεια που γεμίζει το υπόγειο με τρόφιμα και νερό μπορεί να δαπανήσει μερικές χιλιάδες ευρώ.
Ένας “prepper” που θέλει αυτονομία σε ενέργεια, νερό και οξυγόνο, θα χρειαστεί εκατοντάδες χιλιάδες.
Στις ΗΠΑ, εταιρείες πουλούν έτοιμα καταφύγια σε τιμές που θυμίζουν πολυτελή βίλα.
Η ασφάλεια, λοιπόν, δεν είναι ουδέτερη: κοστολογείται ανάλογα με το πορτοφόλι σου.
Το ψυχολογικό τίμημα
Δεν πληρώνεις μόνο με χρήμα. Η συνεχής προετοιμασία για το “τέλος του κόσμου” καταναλώνει χρόνο και φθείρει ψυχολογικά. Ο φόβος γίνεται καθημερινός οδηγός. Κάθε νέα είδηση πολέμου ή φυσικής καταστροφής μοιάζει σαν απόδειξη ότι “καλά έκανες και ετοίμασες το bunker”.
Το κοινωνικό κόστος
Όσο περισσότερο επενδύει κανείς στην ατομική του ασφάλεια, τόσο απομακρύνεται από την κοινότητα. Οι σχέσεις με τους γείτονες, η εμπιστοσύνη στο κράτος, η αίσθηση συλλογικότητας διαβρώνονται. Έτσι, το ακριβό bunker μπορεί να σε προστατεύσει από έναν πύραυλο, αλλά σε απομονώνει από τον κόσμο που κάποτε ένιωθες κομμάτι του.
Παραδείγματα ανά τον κόσμο
Ηνωμένες Πολιτείες: Ολόκληρη βιομηχανία με εταιρείες που κατασκευάζουν “nuclear proof” καταφύγια.
Ελβετία: Νομοθεσία που απαιτεί καταφύγιο σχεδόν σε κάθε σπίτι, εδώ και δεκαετίες.
Ιαπωνία: Ο σεισμικός κίνδυνος οδηγεί σε ακριβές επενδύσεις σε συστήματα ασφαλείας και κατασκευές.
Ελλάδα: Αν και σε μικρότερη κλίμακα, αυξάνονται οι αγορές γεννητριών, τροφίμων μακράς διάρκειας και οικιακών “panic rooms”.
Ασφάλεια: προϊόν ή συλλογικό αγαθό;
Το μεγάλο ερώτημα παραμένει: αν η ασφάλεια μετατραπεί αποκλειστικά σε προϊόν για λίγους που μπορούν να πληρώσουν, τι γίνεται με την κοινωνική συνοχή; Σε περιόδους κρίσης, ο πραγματικός λογαριασμός της ασφάλειας δεν είναι μόνο οικονομικός αλλά πολιτισμικός.
Η ασφάλεια μπορεί να αγοραστεί με χρήματα, αλλά πληρώνεται πάντα και με κάτι παραπάνω: με την ψυχή, με την εμπιστοσύνη, με το δέσιμο ανάμεσα στους ανθρώπους.
Α.Β